Krochmal służy do usztywniania tkanin. Dzięki niemu pościel i obrusy wyglądają świeżo i elegancko już po wyjęciu z szafy. Możesz go przygotować łatwo i szybko domowymi sposobami. Wystarczy prawidłowo dobrać proporcje poszczególnych składników. Przeczytaj, jak zrobić krochmal i w jaki sposób go stosować.
Co to jest krochmal?
Pod tym pojęciem rozumie się mieszaninę skrobi pochodzenia roślinnego z wodą. Prawidłowo przygotowany, krochmal powinien mieć półpłynną, lekko gęstą konsystencję, zbliżoną do kisielu albo rozgotowanego nasienia lnianego. W zależności od przyjętej metody możesz go stosować bezpośrednio po praniu albo jako odrębny etap płukania.
Po nałożeniu krochmalu materiał należy częściowo wysuszyć, a następnie wyprasować.
Zamiast przygotowywać krochmal w domu, możesz także kupić gotową mieszaninę w sprayu. Przed użyciem należy nim dokładnie wstrząsnąć tak, aby cząsteczki skrobi rozłożyły się równomiernie w pojemniku. Litrowa tubka sprayu kosztuje od kilku do kilkunastu złotych.
Zarówno jedna, jak i druga metoda jest tania. Spray jest jednak wygodniejszy w użyciu, ponieważ jego stosowanie nie powoduje przemaczania tkanin i przyspiesza proces suszenia. Z drugiej strony, nada się głównie do niewielkich odzieży, ale już nie do dużych obrusów czy zasłon.
Do jakich tkanin stosuje się krochmal?
Mieszaninę skrobi i wody najczęściej wykorzystuje się do tkanin, które powinny pozostać nieco sztywne. Zazwyczaj będzie to:
- bielizna pościelowa – nałożenie krochmalu sprawia, że materiał nie szeleści w dotyku i jest mniej chłonny,
- koszule – krochmal zazwyczaj nakładany jest na mankiety i kołnierz, które zazwyczaj są sztywne. Można również wykrochmalić całą koszulę. Wprawdzie cały proces trwa znacznie dłużej, ale taka odzież mniej się brudzi,
- obrusy, serwetki i firanki – panie domu zazwyczaj krochmalą je przed świętami. Wtedy materiały dłużej sprawiają wrażenie świeżych,
- odzież z lnu – spodnie i koszule wykonane z naturalnego włókna mniej się gniotą po wykrochmaleniu. Każdy, kto choć raz założył lnianą garderobę, wie, jak duży jest to problem.
Wszyscy plastycy znają także sposób na usztywnienie zabawek wykonanych z materiału. Ustabilizowane za pomocą mąki ziemniaczanej stroiki i ozdoby choinkowe zachowują swój pierwotny kształt i znacznie dłużej powiszą na świątecznym drzewku.
Do czego nie stosuje się krochmalu?
Zasadniczo, krochmal powinien być stosowany wyłącznie do wyrobów z bawełny lub lnu. Nie należy krochmalić tkanin sztucznych (w całości lub z domieszką włókien syntetycznych) oraz takich materiałów jak flanela czy satyna.
Odradza się usztywnianie w ten sposób ręczników lub ściereczek kuchennych, które zmniejszają chłonność.
Musisz uważać, aby przygotowując krochmal zadbać o jego odpowiednie stężenie. Zbyt rozwodniony nie przyniesie efektu. Za bardzo stężony zaś sprawi, że ubrania i pościel będą sztywne niczym gruba tektura.
Krochmal jak zrobić? Sprawdzone przepisy
Nasze babcie korzystały z kilku sposobów przygotowywania krochmalu. Wiele zależało od tego, co akurat było dostępne pod ręką. Poznaj sprawdzone sposoby, które możesz zastosować w domu.
Jak zrobić krochmal ze skrobi ziemniaczanej?
Do dużego garnka wlej wodę, zostawiając w zapasie około 0,5 szklanki. Wodę na kuchence zagotuj, a do pozostałej części wsyp powoli skrobię ziemniaczaną i wymieszaj tak, aby powstała jednorodna zawiesina.
Kiedy woda w dużym naczyniu zacznie wrzeć, wyłącz palnik i wlewaj porcjami mieszankę, pilnując przy pomocy łyżki, aby w wodzie nie zostały grudki skrobi.
W całym procesie najlepiej sprawdza się woda destylowana lub miękka woda z kranu (może być też odfiltrowana woda z dzbanka). Ważne, abyś przygotowania zaczął, kiedy ma ona temperaturę pokojową.
To, jakie proporcje przyjąć, zależy od oczekiwanego efektu. Jeżeli chcesz usztywnić pościel, obrus albo serwetki, wsyp 1 łyżkę skrobi na każdy litr wody. Krochmal do ubrań uda się, kiedy zastosujesz 1 łyżeczkę mąki na litr wody. W przypadku ozdób choinkowych konieczne jest większe stężenie mieszaniny, dlatego można wsypać nawet 2 łyżki na litr wody.
Czy da się zrobić krochmal z ryżu?
Choć najbardziej popularną podstawą krochmalu jest zwykła mąka ziemniaczana, jego przygotowanie zawsze będzie wyglądało bardzo podobnie bez względu na roślinną bazę.
Okazuje się, że znaczne ilości skrobi znajdują się również w zwykłym, białym ryżu. Podobnie jak mąka ziemniaczana, ryż nadaje się do pełnego usztywnienia tych samych materiałów.
W tym przypadku musisz zastosować stężenie 4 łyżek ryżu na litr wody. Do krochmalu wykorzystaj odcedzoną wodę z gotowania. W razie potrzeby krochmal z ryżu możesz rozrzedzić wodą destylowaną w proporcji 1:2 lub 1:4.
Jak przygotować krochmal z cukru?
Jeżeli nie masz akurat w domu mąki ziemniaczanej, możesz wykorzystać cukier. Pamiętaj jednak, że nie jest to prawdziwy krochmal (ten wymaga skrobi) i nie będzie wiązał tak samo mocno. Nada się jednak do utrwalenia niewielkich prac plastycznych, lekkich firan, a nawet welonu ślubnego.
Proces przygotowywania krochmalu cukrowego przypomina nieco robienie domowego lukru z tą różnicą, że proporcja wynosi 4 łyżki cukru na 4 łyżki wody. W tak powstałym roztworze należy zanurzyć rzeczy, które po wyschnięciu powinny zesztywnieć.
Jak zabrać się za krochmalenie?
Kiedy masz już gotowy krochmal, pora zacząć moczyć w nim poszczególne części garderoby lub bielizny pościelowej.
Po przelaniu cieczy do odpowiednio dużej miski wkładaj do niej poszczególne rzeczy. Najlepiej rób to pojedynczo i dokładnie mieszaj. W ten sposób krochmal rozłoży się równomiernie i dostanie do wszystkich zakamarków materiału.
Mokre rzeczy możesz lekko odcisnąć, pamiętając jednak, aby ich nie wykręcać na siłę i rozwiesić na sznurze do bielizny lub suszarce. Kiedy skończysz, jeszcze wilgotne sztuki odzieży możesz zacząć prasować. Zbyt mocno wyciśnięte materiały będzie bardzo trudno doprowadzić do porządku (dotyczy to zwłaszcza lnu).
Prasowanie a krochmal
Planując prasowanie, dopasuj temperaturę stopy żelazka do rodzaju materiału. Pamiętaj, że skrobia może się łatwo przypalić, dlatego uważaj, aby nie ustawić zbyt wysokiej temperatury. Żeby uniknąć zniszczenia materiału, możesz zastosować generatory pary lub stację parową, która stanowi połączenie żelazka z deską do prasowania. Pierwsze rozwiązanie ze względu na niższą cenę i uniwersalność jest spotykane znacznie częściej.
Nowoczesne żelazka z generatorem pary pozwalają na ustawienie kilku stopni wyrzucania chmury pary wodnej o różnym natężeniu. Z kolei stacje parowe pozwalają na ustawienie płaszczyzny prasowania, nawet pod kątem prostym doskonale sprawdzając się przy prasowaniu dużych płaszczyzn, jak pościel czy zasłony.
Podczas prasowania warto używać wody destylowanej. Nie tylko oszczędza ona tkaniny, ale też chroni wnętrze żelazka przed powstaniem tzw. kamienia, czyli złogów z wapnia i innych mikroelementów.
Kiedy krochmalenie mija się z celem?
Pamiętaj, że krochmalenie jest czasochłonnym i nużącym procesem, który potrafi zająć nawet kilka godzin. Wykorzystanie składników naturalnych może przyspieszyć również rozwój drobnoustrojów, a zwłaszcza, roztoczy. To szczególnie istotne, jeżeli Ty lub Twoje dzieci cierpicie na alergie skórne lub oddechowe.
W takim przypadku, zamiast krochmalu spróbuj dłużej prasować tkaniny, używając nieco wyższej temperatury żelazka i wspomóż się strumieniem rozgrzanej pary wodnej. To z pewnością prostsze i wygodniejsze rozwiązanie, choć nie tak efektowne. Nie sprawi też, że materiały staną się bardziej sztywne.
Krochmal przez wielu z nas znany jest głównie z opowieści babć i dziadków. To uniwersalny sposób na to, aby pościel w Twoim domu była świeża, a ubrania pozbawione były zagnieceń. Wykorzystaj te chwile również do zabaw z dzieckiem, formując z nim proste zabawki.
Przekonaj się sam, że krochmalenie jest naprawdę proste!
